PaczkĂłw

W 2008 roku Wojewoda Opolski powołał Zespół Doradczy ds. Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Wsi i Ochrony Wiejskiego Krajobrazu Opolszczyzny. Na czele tej grupy stanął osobiście Ryszard Wilczyński, a funkcję wiceprzewodniczących powierzono Opolskiej Wojewódzkiej Konserwator Zabytków Iwonie Solisz oraz Marii Burian - kierownik Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Opolu. W skład zespołu weszli też przedstawiciele wielu instytucji kultury oraz uczelni wyższych.

Jednym z głównych zadań wspomnianego gremium było szczegółowe zbadanie zabytkowego zasobu wsi na terenie województwa opolskiego, analiza i dokumentacja istniejącego wiejskiego dziedzictwa, a następnie sformułowanie propozycji jego działań ochronnych. Kolejnym przedsięwzięciem zespołu będzie aktywizacja społeczności lokalnej oraz działania edukacyjne, które mają uświadomić mieszkańców wsi Opolszczyzny, że zamieszkiwane przez nich miejscowości, choć niejednokrotnie mocno zaniedbane, są ruralistycznymi skarbami przeszłości. Niektóre układy przestrzenne lub pojedyncze budynki opolskich wiosek uchodzą za prawdziwe "perły"dziedzictwa.

Z przeprowadzonej przez zespół wojewody analizy wynika, że jednym z najcenniejszych przykładów wiejskiej zabudowy na Opolszczyźnie jest właśnie Stary Paczków, który jest typową "ulicówką" - wsią jednodrożną o zwartej zabudowie po obu stronach drogi, wyglądem przypominającą nieco miejską ulicę. Na fragmentach głównego traktu wioski doskonale zachowała się zabytkowa kostka brukowa, a główną dominantą wsi jest urokliwy kościół parafialny z XV wieku. Na prawną ochronę zasługuje również znajdujący przy świątyni wiekowy dąb, który wkrótce znajdzie się na liście pomników przyrody.
Wykonana waloryzacja zasobu kulturowego opolskich wsi ocenia Stary Paczków jako wybitny wzorzec ogólnego historycznego układu przestrzennego z wieloma cennymi obiektami architektonicznymi, których pojedyncze cechy i wyróżniki przejawiają wysokie wartości kulturowe. Zbiorcza analiza zespołu objęła swoim badaniem aż 106 wsi z terenu województwa opolskiego, najwyżej oceniając walory przestrzenne w tylko kilku miejscowościach: Złotogłowicach i Starym Paczkowie (powiat nyski), Jemielnicy (powiat strzelecki)oraz Zakrzowie Turawskim i Ligocie Turawskiej (powiat opolski). Oznacza to, że położona w naszej gminie miejscowość powinna zostać objęta szczególną formą konserwatorskiej ochrony prawnej.

Między innym o tym zagadnieniu dyskutowano podczas spotkania z mieszkańcami Starego Paczkowa. Zastanawiano się, czy dla wsi korzystniejszy byłby obszarowy wpis do rejestru w granicach zaproponowanej w Studium strefy ochrony konserwatorskiej "A", czy utworzenie parku kulturowego. Licznie zgromadzeni mieszkańcy Starego Paczkowa, na czele z sołtys Wiesławą Kurowską oraz księdzem proboszczem Józefem Zwaryczem, wysłuchali także wykładu na temat kilkuletniej już pracy zespołu ds. zachowania dziedzictwa kulturowego wsi oraz założonych celów, które mają być osiągnięte. W prezentacji przedstawiono opracowane Studium konserwatorskie dla wsi Stary Paczków oraz bogato ilustrowaną, szczegółową analizę stanu dziedzictwa tej wsi.
Zespół zaprezentował paczkowianom wiele przykładów służących podniesieniu ich świadomości w zakresie docenienia posiadanego potencjału. Z drugiej strony pokazano przykłady niewłaściwych modernizacji, powodujących utratę wartości zabytkowych. W celu lepszego efektu edukacyjnego posłużono się wizualizacjami przedstawiającymi możliwość poprawy lub pogorszenia sytuacji. Na zakończenie poszczególnym właścicielom domów i zagród, wytypowanych w Studium do objęcia ochroną konserwatorską w postaci wpisu do rejestru zabytków, wręczono opracowania dotyczące ich nieruchomości.

Wiele wskazuje na to, że Stary Paczków ma spore szanse zostać zaliczony do tworzonej przez Wojewodę Opolskiego sieci najcenniejszych wsi o wybitnym potencjale dziedzictwa kulturowego. Prawdopodobnie miejscowość wkrótce zostanie w całości objęta szczególną ochroną konserwatorską. O tym jaką formę zdecyduje się przyjąć Wojewódzki Konserwator Zabytków oraz o procedurach związanych z tworzeniem parku kulturowego mieszkańcy będą rozmawiać z członkami wojewódzkiego zespołu na kolejnym spotkaniu.